ඉන්දියානු ධනවතුන්ගේ මැඳුරු තුළ රස උතුරා ගිය හැටි

ඉන්දියානු සිනමා කර්මාන්තය අද කෙතරම් ඉහළට එසැවී තිබුණද එහි අතීතය බොහෝ අයට අමතකය. 1913 ප්‍රථම හින්දි කතානාද චිත්‍රපටය බිහිවීමෙන් පසු මේ ගත කරන්නේ හින්දි සිනමාවේ 105 වැනි වසරය.

එරට ප්‍රථමයෙන්ම චිත්‍රපටයක් තිරගත කර පෙන්වා ඇත්තේ ඊටත් පෙරය. එනම් 1896 ජූලි 7 දා කැමරා ශිල්පී මොරිස් සෙස්ටයර් විසින් බොම්බායේ වොට්සන් හෝටලයේදීය. එවක හැටියට ඉහළ ප්‍රභූ පිරිසක සහභාගි කරවා රුපියලක් වැනි මුදලක් අයකර තිරගත කළ කෙටි චිත්‍රපට 2කි. ඒ ඒපපඪමචත ධට ච ඊපචඪද සහ ඹ්ඥචමඪදඨ බඩඥ ජ්චජබධපර නම් කෙටි චිත්‍රපට දෙකය.

මේ සිනමා රසවින්දනය ප්‍රභූ පන්තියෙන් පොදු ජනයා අතරට ගලා යන්නට වැඩි කලක් ගත නොවූයේ එය හොඳ ආදායමක් උපයාගත හැකි බව දැනුණු නිසාවෙනි.

මුම්බායිහි පිහිටි ව්ධමඥතබර සහ ට්චඪඥබර නම් රංග ශාලාවල කෙමෙන් කෙමෙන් සුදු තිර සකසා විදේශයෙන් ගෙන්වා ගත් කෙටි චිත්‍රපට ප්‍රදර්ශනය ඇරැඹිණි. එය කොතෙක් දුරට ව්‍යාප්ත වීද යතොත් නගරයෙන් බැහැර ගම්මාන කරාද ව්‍යාප්ත වෙමින් ප්‍රේක්ෂකයන් අන්දමන්ද කරමින් කුඩාරම් තුළ තිර රෙදි ඇද තැන තැන කෙටි චිත්‍රපට පෙන්වන්නට විය.

මේ ප්‍රවණතාව දෙස හොඳින් බලාසිටි එවක ඉන්දියාවේ රැඳී උන් මහාචාර්ය ස්ටීවන්සන් සහ මහාචාර්ය ඇන්ඩර්සන් යන අය ඉන්දියානු තේමා මුල්කරගනිමින් කෙටි චිත්‍රපට කිහිපයක් නිමවන්නට පටන් ගත්හ. ඒවා අතර මතක හිටින කෙටි චිත්‍රපට වූයේ ඒ නචදධපචථච ධට ධ්දඤඪචද ඉජඥදඥඵ සහ ඊපචඪද ඒපපඪමඪදඨ චබ ඡධථඡචර ඉබචබඪධද ය.

සුදු ජාතිකයන් අතින් නිමැවෙන මෙවැනි ඉන්දියානු තේමා මුල්කරගත් කෙටි චිත්‍රපට සියල්ල හොඳින් නැරඹූ ඉන්දියානු රසිකයන් මෙන්ම චිත්‍රපටයක් නිපදවිය හැකි දැනුමක් තිබුණු අයට ඉස්පාසුවක් නොවීය. ඒ තමන්ම කෙසේ හෝ කෙටි චිත්‍රපටයක් හදන්නට ඕනෑය යන අදහස පෙරදැරිකරගෙනය.

ඒ අනුව එච්.එස්. බටා වඩේකර් නමැත්තා (ප්‍රකට වූයේ "සාවේඩඩා" නමිනි) සහ හරිලාල් නමැත්තා ස්වදේශිකයකු අතින් නිමැවුණු පළමු හින්දි කෙටි චිත්‍රපටය නිමැවිණි.

මෙම චිත්‍රපටය බොහෝ දුරට තිරගත කරන්නට සැලසුම් කර තිබුණේම ඉන්දියානු ධනවතුන්ගේ නිවෙස් තුළ මුදලක් අයකර ගනිමිනි.

මේ රහ සාවේඩඩාට හොඳින් දැනී තිබුණේය. පිටරටින් ආනයනය කළ කැමරාවක් උපයෝගි කරගෙන හොඳින් සැලසුම් කරමින් සාවේඩඩා ඊඩඥ එපඥඵබතඥපඵ සහ ර්චද චදඤ ර්ධදඬඥර කෙටි චිත්‍රපට තැනුවේය. හරිලාල් සෙන් නමැත්තාද 1898 වෙද්දී මහාචාර්ය ස්ටීවන්සන්ගේ උපදෙස් මත චිත්‍රපට තනන්නට පටන් ගත්තේය.

පසු කලෙක ඉතා ජනප්‍රිය බවට පත්වූ චිත්‍රපට බෙදාහරින්නන් අතර දැවැන්තයකු වූ ජේ.එෆ්. මදන් "මදන් තියටර්ස්" සමාගම පිහිටුවාගෙන මේ උත්සාහයේ ඉදිරි පියවර තැබීය.

එහෙත් ප්‍රථම කතානාද හින්දි චිත්‍රපටය නිමැවූ ඩඩාසහබ් පල්කී "රාජා හරිශ්චන්ද්‍ර" නිමවමින් හින්දි සිනමාවේ පියා යන විරුදාවලිය ලබන තුරුම කෙටි චිත්‍රපට නිමැවීමත් ප්‍රදර්ශනයත් බෙහෙවින් ජනප්‍රිය වී තිබිණි.

ඒ වෙද්දී ප්‍රථම කතානාද චිත්‍රපටය රසවිඳින්නට රසවතුන් තනා තිබිණි. කෙටි චිත්‍රපට රස වින්දෝ වැල නොකැඩී "රාජා හරිශ්චන්ද්‍ර" නරඹන්නට වූහ. එය ආදායම් වාර්තා තබන්නට සමත් විය. පල්කී ද කෙටි චිත්‍රපටයක් නිමැවූ අතර එයද මෙම ප්‍රථම කතානාද හින්දි චිත්‍රපටය තනන්නට පෙර චිත්‍රපටයක් හැදෙන්නේ කොහොමද?" යන්න කියා දෙන කෙටි චිත්‍රපටයක් විය.

"ඩ්ධඹ ටඪතථ චපඥ ථචඤඥ" එම කෙටි චිත්‍රපටය පල්කීම රඟමින් චිත්‍රපට පහසුතල හදන හැටි නළු නිළියන් හසුරුවන හැටි, රූපගත කරන හැටි දැක්වූයේය. මෙයද ලොකු කතානාද චිත්‍රපටයක් නරඹන්නට ප්‍රේක්ෂකයන් දැනුවත් කිරීමක්, සූදානම් කිරීමක් හා සමාන විය.
(ලබන සතියට)

සජිත් රෝහිත ලියනගේ